Çocuk kitaplarına denetim mi, sansür mü?

“Çocuk Kitapları Psikologlar Tarafından Kontrol Edilsin” isimli imza kampanyası Change.org’da başlayan, sosyal medyada büyük ilgi uyandıran bir kampanya. Kampanyanın önerisi şu; çocuklar için basılan yayınlar klinik psikologlar ve/veya psikolojik danışmanlar tarafından kontrol edilsin, denetlensin, onay alırsa raflarda yerini alabilsin. Kampanyanın nihai hedefi kanuni yaptırımlar ve şu ana kadar 200 binden fazla kişiden imza toplanmış durumda.

Bizim de bazen kitapçıda elimize aldığımızda, sayfalarını çevirirken “Cık cık cık…”yaptığımız kitaplar olmuyor değil. Sizin de vardır mutlaka. Bu yüzden kampanyayı ilk duyduğunuzda mantıklı gibi görünebilir. Ancak biraz derinlemesine konuya baktığımızda biz konunun muhtemel işleyişi ile ilgili endişe duymaya başladık. Edebi bir eser içinde barındırdığı ‘o an denetçiye ters gelen değerler’ yüzünden denetlemeden geçebilir mi? Denetleme hangi esaslara göre yapılacak? Sahi, bu bir sansür kampanyası olabilir mi?

Çünkü yaratıcılık bir şablona sokulamaz. Çünkü çocuklar çok çeşitli türde eserleri okuma, tanıma ve değerlendirme hakkına sahiptir. Tüm demokratik ülkelerde durum böyleyken, ülkemizde bu eserlerin herhangi bir kurum, kurul veya şahıs tarafından denetlenilip, yayınlanıp yayınlanmamasına karar verilmesi son derece sakıncalıdır. Edebi eserler, başka meslek grupları tarafından değil, edebiyat insanları, okurlar, anneler, babalar tarafından değerlendirilmelidir.

Biz, alacağımız kitapları eviriyoruz çeviriyoruz, hatta hemen orada ayaküstü sayfaları rastgele okuyuveriyoruz. Öneri ve tavsiyelere kulak veriyor, eş dostumuzla, öğretmenlerimizle fikir alışverişinde bulunuyoruz. Konu kitap olunca, tüm bunları da çok büyük keyifle yapıyoruz. Aslında biz seçme hakkımızı kullanıyoruz!

Çocuk kitabı olsun olmasın, edebi eserlerin her hangi bir denetim mekanizmasına maruz bırakılması düşüncesini sakıncalı buluyoruz.

Bu kampanya bazı yayın evleri tarafından dönem dönem basılmış (varlığı fark edilince yayından kaldırtılan) son derece yanlış, hatta sapıkça mesajlar veren kitapların çocuk psikolojisini nasıl etkilediği üzerine başlatılan bir kampanya. Ancak içeriğine detaylı bakınca en az bahsi geçen kitaplar kadar tehlikeli bir kampanya.

Şimdi hemen, bu kampanyanın olası gidişatını fark edip, bilinçlendirmeye destek olmakta fayda var. Eğer change.org’da bu kampanyaya oy verildiyse, oyu iptal etmek çok kolay. İmza sonrası gelen maile tıklayıp, “Don’t sign this petition?” sorusunu tıklayınca imza geri alınabiliyor.